21.12.2022
Economische recessie: een angstaanjagend begrip dat zo nu en dan de kop op steekt. In krantenkoppen, tijdens praatprogramma’s, of gewoon, tijdens een gesprek. Dat het iets is waar we niet op zitten te wachten, dat mag duidelijk zijn. Maar wat is een recessie eigenlijk precies? Door de veel gestelde vragen te beantwoorden, brengen we je duidelijkheid.
Wat is een recessie?
We beginnen bij het begin, want wat is een recessie nu exact? Er is sprake van een recessie wanneer een economie gedurende zes maanden krimpt. In economische termen spreekt men vaak in kwartalen. Als een land dus twee opeenvolgende kwartalen een krimpende economie heeft, dan verkeert het land in een recessie.
Deze krimp of groei van de economie, die wordt voornamelijk afgemeten aan de hand van het bruto binnenlands product (BBP). Maar er zijn meerdere indicatoren waaraan je kunt merken dat er een eventuele recessie op de loer ligt:
- BBP – Het BBP is de maat om de omvang van de economie mee vast te stellen en wordt berekend aan de hand van de totale toegevoegde waarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten in een bepaalde periode. Het Centraal Bureau voor de Statistiek houdt het Nederlandse BBP bij.
- Werkgelegenheid – De werkgelegenheid is vaak een achterlopende factor, omdat bedrijven pas werknemers ontslaan wanneer de economie in slecht weer verkeerd. Werkgelegenheid wordt direct beïnvloed door de conjunctuur waarin de economie zich bevindt: een hoogconjunctuur wanneer het goed gaat, of een laagconjunctuur wanneer het niet goed gaat.
- Inflatie en rentetarieven – Inflatie geeft aan in welke mate de prijzen van goederen en diensten stijgen. Een beetje inflatie is een teken van een gezonde economie, maar wanneer de inflatie snel stijgt, kan dit de economie snel platleggen. Banken reageren op inflatie met hun rentetarieven: lage rentes bevorderen mensen om geld uit te geven en minder te sparen, terwijl hoge rentes het tegenovergestelde effect hebben.
- Consumentenvertrouwen – Is het vertrouwen in de economie onder consumenten laag? Dan zullen zij hoogstwaarschijnlijk minder snel een grotere uitgave doen. Bovendien zullen ze sneller hun verdiende geld sparen, wat te maken heeft met angst voor de toekomstige economische situatie. Minder uitgaven kan leiden tot minder productie, wat op zijn beurt weer kan leiden tot een krimpende economie.
Er zijn nog talloze andere indicatoren, zoals lonen en inkomens, of de yieldcurve van obligaties. De economie van een land is als een complexe puzzel, waarbij allerlei factoren meespelen.
Daarnaast kan een indicator altijd in de vorm van een zogenaamde ‘zwarte zwaan’ komen. Met een zwarte zwaan wordt in de economische wetenschap een onverwachte gebeurtenis aangekondigd, die de bestaande economische modellen ontwricht. Voorbeelden van een zwarte zwaan zijn een pandemie, een natuurramp of een oorlog.
Ondanks dat dus over het algemeen de gezondheid van een economie wordt berekend aan de hand van de BBP, zul je verschillende aspecten moeten bijhouden om een recessie te zien aankomen.
Wat gebeurt er bij een recessie?
Wanneer er sprake is van een recessie, dan is het BBP twee kwartalen achterelkaar gedaald. In principe vindt een recessie dus al plaats voor deze wordt benoemd, omdat de daling speelt in de voorafgaande kwartalen, maar de metingen pas na elk kwartaal worden uitgevoerd.
Om uit te leggen wat er tijdens een recessie gebeurt, nemen we het huidige economische klimaat als voorbeeld:
We doen even een stapje terug in de tijd, namelijk na de opheffingen van de meeste coronamaatregelen begin 2022. Veel mensen trokken erop uit, kochten massaal producten, diensten en goederen, en droegen bij aan een sterk tweede kwartaal economisch gezien. Maar dankzij een flink personeelstekort en een ontregelde infrastructuur, kon het aanbod de vraag maar moeilijk bijbenen.
Niet veel later barstte er oorlog los in Oekraïne, waardoor de energieprijzen omhoogschoten. De doorberekening van deze energieprijzen in producten en goederen, plus het tekort aan productiecapaciteit, zorgde ervoor dat inmiddels niet enkel de energieprijzen omhoogschieten, maar ook de prijzen van goederen en diensten.
En die prijsstijgingen, die hebben weer effect op de Nederlandse consument. Wanneer je onderhoudskosten hoger worden, zoals het eten dat je koopt en je energierekening, dan word je koopkracht kleiner. Wanneer consumenten minder gaan besteden, wordt het voor bedrijven lastiger om rond te komen. Zij zullen als reactie minder gaan produceren. En dit heeft weer direct effect op het BBP.
Dit is een beknopte uitleg van wat er precies gebeurt in een economische recessie, maar zoals je kunt zien is het een sneeuwbaleffect.
De effecten van een recessie op bedrijven
Het overgrote merendeel van bedrijven wordt geraakt tijdens een economische recessie, al is de kans om te overleven voor een groot bedrijf aanzienlijk groter dan voor een klein bedrijf. Bedrijven moeten tijdens een recessie waarschijnlijk gaan bezuinigen. Zelfs als ze geen werknemers hoeven te ontslaan, is de kans kleiner dat ze nieuwe mensen aannemen.
De effecten van een recessie op de consument
Ook de consument ondervindt negatieve gevolgen wanneer een land in economische recessie verkeert. Als een recessie lang aanhoudt dan loopt de werkloosheid op. Mocht de inflatie oplopen, dan merkt de consument een recessie direct in zijn of haar portemonnee. We zullen later nog wat dieper ingaan op de gevolgen die een recessie voor jou kan hebben.
De effecten van een recessie op de beurs
Wanneer de economie onder druk staat door een recessie, heeft dit vanzelfsprekend gevolgen op de beurs. Teruglopende verkoopcijfers bij bedrijven worden, onder druk van investeerders, gecompenseerd met hogere rentabiliteit. Deze druk brengt een onvoorspelbare beurs met zich mee, waardoor er vaak minder geïnvesteerd wordt in aandelen.
Hoelang duurt een recessie?
Een recessie duurt minstens zes maanden, aangezien we pas van een recessie spreken wanneer de economie gedurende zes opeenvolgende maanden krimpt. Maar hoe lang een recessie aan kan houden, hangt compleet van de situatie af en is moeilijk te voorspellen.
Economische crisis
Duurt een recessie langer dan een jaar? Dan spreekt men vaak van een economische crisis. De laatste economische crisis in Nederland duurde van 2008 tot 2011. Deze kredietcrisis werd in grote mate veroorzaakt door de stijgende rente in Amerika, wat tot het instorten van de Amerikaanse huizenmarkt leidde.
Doordat banken van over de hele wereld in hypotheekproducten in Amerika hadden geïnvesteerd, leidde het instorten van de Amerikaanse huizenmarkt tot een wereldwijde economische crisis.
Economische depressie
Duurt een economische recessie jarenlang, dan spreken we van een depressie. Het bekendste voorbeeld is de Grote Depressie in de jaren 30 van de vorige eeuw. Op de Zwarte Donderdag in 1929 stortte de beurs op Wall Street in, wat gevolgen over de hele wereld had. De productie kromp, werkloosheid steeg, en de armoede groeide.
Met name Duitsland werd hard getroffen in de Grote Depressie, wat volgens velen vanwege de politieke instabiliteit indirect tot de Tweede Wereldoorlog heeft geleid.
Wat betekent een recessie voor mij?
Een economische recessie kan verschillende nare gevolgen met zich meebrengen voor de bevolking. Maar een belangrijke kanttekening, is te beseffen dat de ene economische neergang de ander niet is. Het is dus lastig van tevoren te bepalen wat de gevolgen van een recessie voor je zullen zijn.
Feit is dat wanneer er een recessie ontstaat, het niet de eerste economische recessie zal zijn, en dat overheden inmiddels beter in kunnen grijpen. Dat er geen recessie tijdens de coronapandemie plaatsvond, heeft bijvoorbeeld grotendeels te maken met de steunpakketten die de overheid beschikbaar stelde.
In een onzekere tijd voelt het wellicht logisch om de hand op de knip te houden. Maar toch kan een grotere investering ook in een recessie goed uitpakken. Neem als voorbeeld de afkoelende woningmarkt. Kun je het jezelf permitteren om een huis aan te schaffen, dan is de kans groot dat de economische groei na een recessie ook een stijgende waarde met zich meebrengt.
Hoe bereid ik me voor op een recessie?
Het is hoe dan ook verstandig om je voor te bereiden voor tijden van economische onzekerheid. Zo kom je de periode ontspannen door. Het inlezen over wat is recessie en wat zijn de gevolgen is een goede stap in de eerste richting. We geven je een aantal tips over de overige stappen die je kunt nemen:
- Bekijk waar je kwetsbaar bent
Heb je bijvoorbeeld een baan die je kunt verliezen? Of heb je gevoelige beleggingen? Je financiële kwetsbaarheden zijn persoonlijk, maar het is verstandig om er een beeld bij te hebben en na te gaan of je het eventueel wegvallen van deze inkomsten op een andere manier kunt dekken.
- Zet je basis uitgaven op een rijtje
Begin bijvoorbeeld met het bijhouden van een huishoudbudget. Op deze manier zie je wat eruit gaat en wat erbinnen komt, en kun je zien hoeveel je eventueel overhoudt en waar je kunt besparen.
- Ga na of je meer zelfvoorzienend kunt worden
Zelfvoorzienend zijn is een geruststelling wanneer je in financieel zwaar weer verkeert. Denk bijvoorbeeld na over zonnepanelen aanleggen, een moestuintje bijhouden, of je spullen hergebruiken. Los van het feit dat dit je meteen al lagere kosten oplevert, kan het weleens het verschil maken tijdens een recessie.
- Creëer een extra inkomen
Door niet uitsluitend afhankelijk van je salaris te zijn, creëer je meer financiële zekerheid. Een passief inkomen kan je helpen een appeltje voor de dorst opzij te zetten, welke tijdens een recessie goed van pas kan komen. Denk bijvoorbeeld aan een passief inkomen door te beleggen of het maken en verkopen van digitale producten, maar ook aan extra inkomen door bezit te verhuren of een bijbaan aan te nemen.
Minder kwetsbaar met een goede voorbereiding
Gezien het lastig te voorspellen is wat een economische recessie met zich meebrengt en hoe lang deze aanhoudt, brengt een recessie een bepaalde onzekerheid met zich mee waar veel mensen gespannen op reageren.
Je inlezen over het onderwerp kan wat van deze zorgen weghalen. Je weet nu precies wat een recessie is, en wat het voor jou betekent. Bovendien zijn er verschillende manieren om je voor te bereiden op een recessie waardoor je minder kwetsbaar bent.
Hopelijk helpt dit artikel je een beter antwoord te vormen op de vraag: wat is een recessie?
Overige veel gestelde vragen
Je weet nu wat een recessie is, maar misschien heb je nog meer vragen die door je hoofd spoken. We sluiten af met enkele overige veel gestelde vragen:
Wat betekent een recessie voor Nederland?
Een recessie heeft als gevolg dat zowel de overheid als huishoudens minder te besteden hebben en bedrijven minder omzet zullen maken. Dit draagt bij aan toenemende werkloosheid.
Wat gebeurt er met de huizenprijzen in een recessie?
Over het algemeen dalen huizenprijzen tijdens een recessie. Dit heeft onder andere te maken met stijgende hypotheekrente, minder koopkracht en een wantrouwen in de economie.
Hoe lang houdt een recessie aan?
Wanneer we het gemiddelde pakken, gemeten vanaf 1857, doet een recessie zich elke 39 maanden voor en duren ze zo’n 18 maanden. Recenter gemeten, bijvoorbeeld na de Tweede Wereldoorlog, neigt de frequentie en de duur af te nemen. Sindsdien doen ze zich gemiddeld elke 5 jaar voor en duurt een recessie iets minder dan een jaar.
Misschien bent u ook geïnteresseerd in
Onze producten
Tot €1000
Tot €1800